اگزوز و تخلیه دودسنسور سرعت خودرو یکی از مهم‌ترین حسگرهای خودرو است. با اینکه سنسورها از اجزای اصلی پیشرانه خودروهای سواری نیستند؛ اما نقشی حیاتی بر عهده دارند.
در خودروهای امروزی معمولا بیشتر از یک سنسور سرعت ماشین نصب می‌شود و هر کدام از آنها وظایف خاص خود را دارند. در ادامه آنچه لازم است درباره این تجهیز دیجیتالی بدانید را بررسی میکنیم.
سنسور سرعت خودرو چیست؟
سنسور سرعت ماشین تجهیزی با کارایی های گوناگون است. این قطعه الکترونیکی به صورت مستقیم با ایسیو (ECU) ماشین در ارتباط است. هرچند در خودروهای امروزی سواری سنسور سرعت هم در گیربکس و هم در چرخ‌ها نصب می‌شود؛ اما هر دوی آنها وظیفه اندازه‌گیری سرعت ماشین را به عهده دارند. داده‌های خروجی مربوط به اندازه‌گیری سرعت ماشین نیز در اختیار ECU قرار می‌گیرد. کامپیوتر خودرو نیز با آنالیز داده‌های دریافتی، دستورات لازم برای عملکرد سیستم‌های مختلف را صادر می‌کند. این موضوع روی عملکرد بهینه ماشین نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.
مهم‌ترین وظایف سنسور سرعت خودرو به شرح زیر است:
- تولید و ارسال سیگنال‌های مربوط به سرعت خودرو به ایسیو
- کمک به فرآیند تعویض دنده در خودروهای اتوماتیک
- جلوگیری از لرزش خودرو در هنگام شتاب‌گیری
- ثابت نگه‌داشتن دور موتور به‌خصوص در سرعت‌های بالا
- ارسال داده‌های مورد نیاز برای سرعت سنج خودرو
- اندازه‌گیری مسافت طی شده و به‌روزرسانی کیلومترشمار خودرو
- فعال‌سازی سیستم قفل خودکار درب‌ها در حین حرکت (خودروهای پیشرفته)
- کمک به سیستم کروز کنترل خودرو
- کمک کردن به عملکرد بهتر سیستم‌های ترمز خودرو در سرعت‌های بالا
انواع سنسور سرعت
انواع سنسور سرعت خودرو را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
1. سنسور سرعت گیربکس
معمولا هنگامی که صحبت از سنسور سرعت ماشین می‌شود، منظور حسگری است که داخل گیربکس تعبیه می‌شود. بسیاری از خودروها فقط یک سنسور گیربکس دارند. این حسگر معمولا روی شافت خروجی سنسور قرار می‌گیرد و به دیفرانسیل متصل می‌شود. به‌همین دلیل سرعت دوران شافت خروجی گیربکس را اندازه‌گیری می‌کند و سیگنال‌های آن را در اختیار ایسیو قرار می‌دهد.
در برخی از خودروها، از دو سنسور سرعت استفاده می‌شود. یکی از آنها در مجاورت شافت خروجی و دیگری در کنار شافت ورودی جعبه دنده قرار می‌گیرد. به همین ترتیب با اندازه‌گیری همزمان سرعت دوران شافت‌های ورودی و خروجی گیربکس، اختلاف آنها به‌دست می‌آید. این عدد به ایسیو کمک می‌کند تا دستورات لازم برای تنظیم نسبت دنده‌ها با افزایش یا کاهش سرعت را در خودروهای اتوماتیک سریع‌تر صادر کند. در نتیجه گشتاور تولیدی در خودرو بهینه‌سازی می‌شود. موضوعی که به ارتقای راندمان و مدیریت مصرف سوخت نیز منجر می‌شود.
2. سنسور سرعت چرخ‌ها
سنسور سرعت چرخ قطعه‌ای است که وظیفه آن اندازه‌گیری سرعت لحظه‌ای هر یک از چرخ‌های ماشین است. به نوعی می توان این سنسور را جزئی از سیستم ترمز ضد قفل یا ABS ماشین دانست. حتی بسیاری از تعمیرکاران از اصطلاح سنسور ABS برای این تجهیز استفاده می‌کنند. سنسور قبلی که معرفی کردیم در راندمان حرکت خودرو نقش دارد، اما این تجهیز جزء سیستم‌های ایمنی ماشین به‌حساب می‌آید. این سنسور در مجاورت روتورهای ترمز نزدیک لاستیک‌های خودرو قرار می‌گیرد.
داده‌های مربوط به اندازه‌گیری سرعت چرخش لاستیک‌ها از طریق این سنسور برای ماژول کنترل ABS ارسال می‌شود. همان‌طور که می‌دانید ترمز ABS باعث می‌شود در هنگام گرفتن ترمز در سرعت‌های بالا لاستیک‌ها نلغزند و اصطلاحا جلوی قفل شدن چرخ‌ها را می‌گیرد. سیستم ترمز ABS برای انجام دقیق این وظیفه نیاز دارد تا سرعت چرخش لحظه‌ای چرخ‌ها را بداند. در این صورت می‌تواند دستور لازم برای اعمال فشار هیدرولیک مورد نیاز برای کاهش سرعت لاستیک‌ها را صادر کند.
معمولا در خودرهای جدید هر چرخ یک روتور دارد. به‌همین دلیل در مجموع چهار سنسور سرعت چرخ در این ماشین‌ها به‌کار می‌رود. در بعضی دیگر از ماشین‌ها، درام عقب وجود دارد. در این ماشین‌ها از سه سنسور سرعت استفاده می‌شود. به‌عبارت دیگر یکی از سنسورهای چرخ‌های عقب حذف می‌گردد. نکته قابل توجه دیگر این است که اگر خودرویی به سیستم کنترل کشش TCS مجهز باشد، این بخش نیز برای عملکرد صحیح با سنسور سرعت خودرو در ارتباط خواهد بود.
نحوه عملکرد سنسور سرعت خودرو
1. سنسور سرعت فعال (Active)
سنسور فعال به یک منبع ولتاژ خارجی نیاز دارد. این تجهیز سیگنال دیجیتالی تولید می‌کند. بعضی از این حسگرها دارای یک مدار مجتمع الکتریکی هستند. این مدار مجتمع در واقع یک میدان مغناطیسی دارد و با استفاده از آن اختلاف پتانسیل الکتریکی به وجود می‌آید. در مقابل بعضی دیگر از سنسورها از اثر هال برای ایجاد ولتاژ الکتریکی مورد نیاز استفاده می‌کنند.
2. سنسور سرعت غیرفعال (Passive)
سنسور سرعت غیرفعال یا پسیو به منبع ولتاژ خارجی نیاز ندارد. مکانیزم عملکرد این حسگرها تولید سیگنال بر اثر القای مغناطیسی است. حرکت دورانی شافت خروجی گیربکس به ایجاد شار مغناطیسی در این سنسور منجر می‌شود. هر چه سرعت دوران شافت افزایش پیدا کند، شار مغناطیسی شدیدتری در ساختمان سنسور به وجود می‌آید.
سیگنال‌های خروجی در سنسور پسیو از نوع متناوب (AC) است. افزایش یا کاهش سرعت خودرو از طریق تغییر فرکانس سیگنال‌های تولیدی برای ایسیو مشخص می‌شود. تجربه نشان می‌دهد که سنسورهای فعال در مقایسه با غیرفعال عملکرد بهتری دارند؛ چرا که در سرعت‌های پایین سیگنال‌های دقیق‌تری تولید می‌کنند.
دلایل خرابی سنسور سرعت ماشین چیست؟
مانند سایر قطعات ماشین احتمال خراب شدن سنسور سرعت خودرو نیز وجود دارد. این حسگرها جزء قطعات مصرفی نیستند. به‌همین دلیل نیازی به تعویض زودهنگام آنها وجود ندارد. البته این در صورتی که اتفاقات خاصی مانند تصادف‌های سنگین رخ ندهد. این اتفاق می‌تواند به ساختمان سنسور آسیب جدی بزند و آن را از کار بیندازد.
دلیل دیگر خرابی سنسور سرعت ماشین، فرسودگی قطعات داخلی آن است. این اتفاق به‌مروز زمان رخ می‌دهد. رانندگی برای طولانی مدت در مناطقی با شرایط آب و هوایی نامساعد نیز در فرسودگی قسمت‌های مغناطیسی سنسور تاثیرگذار است. از آن گذشته نباید از خرابی ECU غفلت کنید. سنسور سرعت به‌صورت مستقیم با کامپیوتر خودرو در ارتباط است. هر چند خرابی ایسیو پدیده چندان رایجی نیست؛ اما این اتفاق باعث می‌شود که سایر سنسورهای متصل به آن نیز آسیب ببینند.
مورد دیگری که ممکن است زمینه‌ساز مشکل در عملکرد سنسور سرعت شود، بروز مشکل در سیستم سیم کشی و اتصالات بین آن و ایسیو است. خوشبختانه مشکلات سیم کشی باعث آسیب دیدن سنسور نمی‌شود و به همین دلیل نیازی به تعویض آن وجود ندارد. تنها کافی است سیم کشی را تعویض کنید تا شرایط به حالت اولیه بازگردد.
علائم خرابی سنسور سرعت خودرو کدامند؟
- در هنگام افزایش یا کاهش سرعت، تعویض دنده گیربکس اتوماتیک دیرتر از زمان انتظار اتفاق بیفتد.
- سرعت سنج خودرو از کار می‌افتد یا اعداد اشتباه نشان می‌دهد.
- کیلومترشمار ماشین خراب می‌شود.
- هنگام رانندگی با سرعت بالا، چراغ چک موتور مدام روشن و خاموش می‌شود.
- سیستم کروز کنترل خودرو دچار مشکل می‌شود.
- هنگام شتاب‌گیری، لرزش غیرعادی در ماشین رخ می‌دهد.
- توان ترمزگیری خودرو کاهش پیدا می‌کند.
- هنگام ترمزگیری شدید خودرو خاموش می‌شود.
- راندمان موتور کاهش یافته و به تبع آن مصرف سوخت ماشین بالا می‌رود.
برخی از این نشانه ها، ممکن است مربوط به خرابی سایر قطعات خودرو باشند. تشخیص نهایی در این زمینه بر عهده تعمیرکار متخصص است. پ
کلام پایانی
همان‌طور که مشاهده کردید، سلامت سنسور سرعت ماشین روی عملکرد دقیق سیستم انتقال قدرت و ترمز خودرو نقش بسزایی دارد. سنسورها جزء قطعات مصرفی خودرو نیستند که بتوان زمان مشخصی برای تعویض آنها در نظر گرفت. به‌همین دلیل باید نسبت به نشانه‌هایی که برای خرابی سنسور سرعت برشمردیم، حساس باشید. به‌این ترتیب می‌توانید در زمان مناسب نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
برای اطلاع از محصولات پاینده روی لینک زیر کلیک کنید: