علت و نشانه خرابی ترموستات خودرو

در این مقاله به بررسی علت ها و نشانه های خرابی ترموستات خودرو میپردازیم. ترموستات خودرو یکی از این قطعات به ظهر ساده است. اما نقش خیلی مهمی در خودرو ایفا میکند. وظیفه ترموستات در یک کلام، تنظیم دمای موتور خودرو در یک محدوده مناسب است. اینکه موتور خودرو در حین کار کردن داغ می‌شود یک امر طبیعی است. اگر افزایش دمای موتور از حد مجاز بیشتر شود، قطعات آن در معرض آسیب جدی قرار می‌گیرند.

تا هنگامی که ترموستات وظیفه خود را به‌درستی انجام دهد، جای نگرانی از این بابت خرابی ترموستات وجود ندارد. اما کوچک ترین نشانه های خراب شدن این قطعه ماجرا را کاملا عوض می‌کند. هر راننده ای باید علائم خرابی ترموستات خودرو را بشناسد و به محض مشاهده آن‌ها برای تعمیر یا تعویض این قطعه اقدام کنید.

وظیفه ترموستات خودرو:

برای اینکه از افزایش دمای بیش از حد موتور خودرو جلوگیری شود، سیستم خنک کننده اختصاصی برای آن در نظر گرفته شده است. سیستم خنک کننده، جریان آب را با دمای کم به دور موتور می‌چرخاند. به دلیل اختلاف دما بین بدنه موتور و آب، انتقال حرارت رخ می‌دهد. در نتیجه دمای موتور در محدوده مجاز کنترل می‌شود.

معمولا در زمانی که موتور در حال فعالیت است، آب سیستم خنک کننده در حال چرخش به دور آن است. با گذشت مدت زمانی کوتاه، انتقال حرارت باعث افزایش دمای آب می شود. در این شرایطی لازم است  راهی برای خنک کردن آب در نظر گرفته شود. پشت جلو پنجره خودرو، تجهیز مکانیکی به ‌نام رادیاتور نصب می‌شود. رادیاتور خودرو در واقع نوعی مبدل حرارتی است.

هنگامی که دمای آب درون سیستم خنک کننده افزایش پیدا می‌کند، آب به سمت رادیاتور هدایت می‌شود. رادیاتور از شبکه‌ای از لوله‌ها تشکیل شده است که آب در آن‌ها جریان پیدا می‌کند. بدنه رادیاتور در تماس مستقیم با هوای آزاد قرار دارد. به این ترتیب گرمای آب به هوای آزاد منتقل می‌شود. پس از خنک شدن، آب بار دیگر به سمت موتور هدایت می‌شود.

سوال اساسی این است که سیستم خنک کننده موتور، چگونه متوجه می‌شود که آب باید به سمت رادیاتور هدایت شود؟ نقش ترموستات اینجا مشخص میشود. ترموستات در مسیر لوله برگشت آب از موتور به رادیاتور تعبیه می‌شود. به محض رسیدن دمای آب به محدوده تعیین شده برای ترموستات، مسیر حرکت آب به سمت رادیاتور باز میشود.

انواع ترموستات خودرو

مکانیزم عملکرد ترموستات چه در ساده‌ترین و چه در پیشرفته‌ترین خودروها تفاوتی با هم ندارند. تنها فرق آن‌ها مربوط به شرایط آب‌وهوایی است.

طبیعی است که در یک آب و هوای گرم و خشک، موتور زودتر داغ می‌کند. در نتیجه برای جلوگیری از آسیب دیدن قطعات موتور، باید آب در دمای کمتری به سمت رادیاتور هدایت شود. ترموستات تابستانی برای این خودروها گزینه مناسبی است. این نوع ترموستات، مسیر انتقال آب به سمت رادیاتور را در دمای 60 درجه سلسیوس باز می‌کند.

همچنین نوع دیگری از این قطعات با نام ترموستات زمستانی وجود دارند. این تجهیز در دمای 80 تا 90 درجه سلسیوس وارد عمل می‌شود. معمولا خودروهایی که در محیط‌های سرد و کوهستانی استفاده می‌شوند، باید به‌سراغ ترموستات زمستانی بروند.

علائم خرابی ترموستات خودرو:

در حالت عادی عمر مفید ترموستات خودرو حدود 40 تا 50 هزار کیلومتر است. بعد از طی این مسافت بهتر است ترموستات را تعویض کنید. گاهی اوقات ممکن است این قطعه زودتر از موعد آسیب ببیند. در این شرایط حتما باید علائم خرابی ترموستات خودرو را بشناسید تا در صورت نیاز آن را تعمیر یا تعویض کنید. مهم‌ترین علائم خرابی ترموستات ماشین عبارت‌اند از:

افزایش ناگهانی آمپر دمای آب و جوش آوردن خودرو

یکی از نشانه‌های خرابی ترموستات ماشین، این است که دمای آب خنک کننده ناگهان بالا برود. هنگامی که تازه استارت می‌زنید در این حالت موتور خودرو سرد است. به‌همین دلیل آمپر آب در دقایق اول کار کردن موتور نباید از درجه 2 بیشتر شود. بعضی اوقات ممکن است در طی مدت زمان کوتاهی آمپر دمای آب به درجه 4 برسد. این اتفاق اصلی‌ترین نشانه خرابی ترموستات خودرو است. اتفاقی که معمولا باعث جوش آوردن موتور در همان دقایق اولیه بعد از استارت زدن می‌شود.

سرد بودن موتور خودرو

موتور خودرو برای حفظ راندمان باید در یک محدوده دمایی خاص قرار بگیرد. همان‌طور که افزایش دمای موتور، سبب آسیب قطعات می‌شود، سرد بودن موتور نیز نشان‌ این است که موتور خودرو عملکرد نادرست دارد. خراب شدن ترموستات خودرو، همیشه باعث داغ شدن موتور نمی‌شود.

گاهی اوقات با خرابی ترموستات، مسیر انتقال آب از موتور به سمت رادیاتور همواره باز باقی می‌ماند. در نتیجه جریان آب مدام در رفت و آمد بین رادیاتور و موتور قرار می‌گیرد. این موضوع باعث کاهش بیش از حد دمای موتور می‌شود. در نتیجه جلوی داغ شدن موتور تا محدوده مناسب را هم می‌گیرد. معمولا در روزهای سرد سال که دمای هوا پایین است، در صورت خرابی ترموستات با این مشکل روبه‌رو خواهید شد.

عملکرد نامناسب بخاری ماشین

گاهی اوقات میبینیم که بخاری کابین خودرو را به‌ درستی گرم نمی‌کند. گرمای مورد نیاز بخاری برای افزایش دمای هوای ورودی به کابین خودرو از موتور تامین می‌شود. اگر ترموستات خراب شود و مسیر انتقال مایع خنک کننده بین موتور و رادیاتور دائما برقرار باشد، دمای موتور تا سطح مناسب افزایش پیدا نمی‌کند.

در چنین شرایطی، حرارت لازم برای بخاری تامین نمی‌شود. در نتیجه حتی اگر دمای عملکرد بخاری روی بالاترین سطح قرار بگیرد، همچنان هوای ورودی به کابین اتاق چندان گرم نخواهد شد. این موضوع یکی از مهم‌ترین علائم خرابی ترموستات خودرو است.

کاهش زودهنگام سطح آب ماشین

معمولا سطح مایع خنک کننده در محفظه اختصاصی آن به‌مرور زمان کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل توصیه می‌شود حداقل هفته‌ای یکبار میزان آب ماشین را چک کرده و در صورت نیاز داخل محفظه آب بریزید. گاهی اوقات این احتمال وجود دارد که سطح آب ماشین خیلی سریع‌تر از حد معمول کاهش پیدا کند.

این اتفاق معمولا به‌دلیل بروز نشتی در سیستم خنک کننده یا خرابی ترموستات رخ می‌دهد. خرابی ترموستات باعث می‌شود که مایع خنک بیش از حد نیاز در چرخه بین موتور و رادیاتور حرکت کند. در نتیجه سطح آن زودتر کاهش پیدا کند.

به گوش رسیدن صدای تق تق از سمت موتور ماشین

به صورت کلی هر صدای غیرعادی از موتور درون اتاق خودرو، نشانه خرابی یکی از قطعات پیشرانه ماشین است. راننده عادی به‌سختی می‌تواند از روی صدا تشخیص دهد که کدام قطعه دچار مشکل شده است. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم حتما با شنیدن صداهای غیرعادی به تعمیرگاه مراجعه کنید. معمولا یکی از علائم خرابی ترموستات خودور نیز به گوش رسیدن صدای تق تق از موتور ماشین حین رانندگی است.

افزایش مصرف سوخت و روغن موتور

از دیگر علائم خرابی ترموستات ماشین می‌توان به افزایش مصرف سوخت و روغن موتور نیز اشاره کرد. اگر ترموستات جلوی افزایش دمای بیش از حد موتور را نگیرد، سوخت مصرفی موتور تا حدی افزایش پیدا می‌کند. معمولا افزایش دمای موتور تا 90 درجه سلسیوس باعث کاهش مصرف سوخت میشود؛ چراکه موتور خودورهای سواری معمولا گرمادوست هستند؛ اما بالا رفتن دمای موتور از مرز 90 درجه سلسیوس، باعث بالا رفتن مصرف سوخت می‌شود.

عده‌ای تصور می‌کنند که تحت هر شرایطی استفاده از ترموستات تابستانی در خودرو بهتر است. در حالی که این افراد راندمان عملکرد موتور و میزان مصرف سوخت آن را در نظر نمیگیرند. انتخاب ترموستات تابستانی باید در مناطق گرم‌سیری استفاده شود.

باید در نظر داشت روغن موتور نیز تا دمای خاصی می‌تواند خاصیت خود را برای روانکاری حفظ کند. هنگامی که دما بیش از حد افزایش پیدا کند، ویسکوزیته روغن کاهش پیدا کرده و در نهایت می‌سوزد. بنابراین قابلیت روانکاری را از دست می‌دهد. در این شرایط خیلی زودتر از حد معمول باید نسبت به تعویض روغن اقدام کنید.

 آسیب دیدن قطعات موتور

اگر به علائم خرابی ترموستات توجه نکنید، این مساله خیلی زود باعث آسیب دیدن قطعات موتور خودرو خواهد شد. معمولا یکی از اولین قطعاتی که در شرایط بالا رفتن بی‌رویه دمای موتور آسیب می‌بیند، واشر سرسیلندر است. احتمال تاب برداشتن و سوختن واشر سرسیلندر در این شرایط بسیار زیاد است.

راه حل مشکل ترموستات ماشین تعمیر است یا تعویض؟

ترموستات یک قطعه مصرفی است که معمولا امکان تعمیر آن وجود ندارد. در نتیجه هنگام تشخیص خرابی، باید آن را جایگزین کرد. این نکته را در نظر داشته باشید که باید اطمینان حاصل کنید این قطعه آسیب دیده است و بعد از آن برای تعویض آن اقدام کنید.

در ابتدا محل قرارگیری ترموستات را پیدا کنید. درب کاپوت را باز کرده و سپس شلنگ متصل به ترموستات را بیابید. هنگامی که مسیر این شیلنگ را دنبال کنید ترموستات را پیدا میکنید. سپس خودرو را روشن کنید. در حالت عادی حدود 15 دقیقه طول می‌کشد تا موتور داغ شود و ترموستات مسیر آب به سمت رادیاتور را باز کند. اگر این اتفاق زودتر رخ دهد، یعنی ترموستات در حالت باز گیر کرده است.

همچنین اگر با گذشت زمان، جریان آب به سمت رادیاتور حرکت نکرد و آمپر دمای آب ماشین بالا رفت، ترموستات در حالت بسته گیر کرده است. البته راه‌های دیگری مانند جدا کردن ترموستات و تست سالم بودن آن در ظرف آب جوش نیز وجود دارد. در این حالت اگر ترموستات نسبت به تغییر دما حساسیت نشان ندهد، آسیب دیده و باید آن را عوض کنید.

کلام پایانی

در این مطلب علائم خرابی ترموستات خودرو را بررسی کردیم. ترموستات یک قطعه مهم در تنظیم دمای موتور است. در نتیجه در جلوگیری از افت راندمان موتور و آسیب دیدن قطعات آن، باید نسبت به نشانه‌های خرابی ترموستات ماشین خود حساس باشید.

برای اطلاع از محصولات پاینده روی لینک زیر کلیک کنید:

محصولات قطعات یدکی پاینده